Mac’inizin ekranında aniden beliren “Başlatma diski neredeyse dolu” uyarısı, çoğu kullanıcı için bir sürprizdir. Dosya yüklemeye çalışırken engelleniyorsanız, güncellemeler indirilmiyorsa ya da cihaz gözle görülür şekilde yavaşladıysa bu uyarının sebebi açıktır: Mac’in sistem diskinde neredeyse hiç yer kalmamıştır.
Bu hata sadece birkaç fotoğraf silerek ya da çöp kutusunu boşaltarak geçmez. Çünkü sorunun kaynağı genellikle görünmeyen sistem dosyaları, uygulama kalıntıları veya yanlış yapılandırılmış depolama ayarlarıdır. Hatta bazı durumlarda, depoladığınızı bile bilmediğiniz “sanal yedeklemeler” gigabaytlarca alan tüketmiş olabilir.
Bu rehberde, “Başlatma diski dolu” hatasının ne anlama geldiğini, hangi dosyaların buna neden olduğunu ve veri kaybı yaşamadan bu sorunu nasıl çözeceğinizi adım adım anlatıyoruz. Ayrıca, uzun vadede bu hatayı tekrar yaşamamanız için en iyi pratikleri de paylaşıyoruz.
Başlatma Diski Nedir?
Mac’inizdeki “başlatma diski”, işletim sisteminin (macOS) yüklü olduğu ana depolama birimidir. Yani bilgisayarınızın “beyni” burada çalışır. Uygulamalar, sistem dosyaları, masaüstünüz, indirilenler klasörü ve çoğu belge bu diskte saklanır.
Eğer bu alan dolarsa, macOS yeni işlemleri gerçekleştirecek geçici alan bulamaz. Bu da sistemin yavaşlamasına, uygulamaların kapanmasına ve hatta bazı işlemlerin tamamen durmasına neden olabilir.
macOS, sadece kendi sistem dosyalarını değil, geçici işlem verilerini ve önbellekleri de burada tutar. Dolayısıyla bu alanın dolması sistemin kararlılığını kaybetmesi anlamına gelir.
İşte diskin dolu olması durumunda yaşanabilecek başlıca sorunlar:
-
Uygulamalar geç açılır, hatta hiç açılmaz.
Özellikle Adobe uygulamaları, Final Cut gibi medya ağırlıklı yazılımlar disk alanı ister. Alan yoksa kilitlenirler. -
Sistem güncellemeleri başarısız olur.
Güncellemeler için geçici kurulum dosyaları oluşturulamazsa, yükleme yarıda kalabilir veya cihaz çökebilir. -
Finder yavaşlar, yanıt vermemeye başlar.
Basit klasör geçişleri bile gecikmeye başlar, sürükle-bırak işlemleri donabilir. -
Spotlight araması çalışmaz veya bozulur.
Arama sonuçları eksik çıkar, indeksleme işlemi tamamlanamaz. -
Veri kaybı riski artar.
Diskte yeterli yer olmadığında dosyalar tam olarak kaydedilemeyebilir. Özellikle büyük video projeleri veya dışa aktarma işlemlerinde bu kritik olabilir.
Başlatma Diski Neden Dolar?
Mac’inizin başlatma diski, yalnızca yüklediğiniz uygulamalar ya da indirdiğiniz dosyalarla dolmaz. Arka planda çalışan sistem işlemleri, görünmeyen geçici dosyalar ve fark etmeden biriktirdiğiniz veri yığınları da bu alanı sessizce tüketir.
İşte başlatma diskinin dolmasına neden olan başlıca etkenler:
- İndirilenler ve Masaüstü klasöründe biriken büyük dosyalar
- Kullanmadığınız ama silmediğiniz uygulamalar ve uygulama içi önbellekler
- Mail uygulamasında saklanan ekler ve yerel yedeklemeler
- Tarayıcı önbellekleri, ekran kayıtları, ekran görüntüleri
- iMovie, GarageBand gibi medya ağırlıklı uygulamaların içerik kitaplıkları
- macOS tarafından otomatik oluşturulan Time Machine snapshot’ları
- iCloud ile senkronize olurken yerel diskte geçici olarak tutulan dosyalar
Özellikle Time Machine snapshot’ları ve sistem önbellekleri, kullanıcı fark etmeden onlarca GB alan kaplayabilir. Uygulamalar silinse bile bu veriler sistem içinde kalabilir ve diskin dolmasına sebep olur.
💡 Diski dolduran şey her zaman görünür değildir. Sistem, sizin adınıza “saklar”.
Koyu Mavi MacBook Koruma Kılıfı, MacBook’unuzu çiziklere ve darbelere karşı korurken mat yapısı ve tok rengiyle cihazınızın yeni formatlanmış gibi “temiz ve derli toplu” kalmasını sağlar.
Ne Silinmeli, Ne Silinmemeli?
Başlatma diski dolduğunda ilk refleks “şunu da sileyim, bunu da atayım” olabilir. Ancak yanlış dosyaları silmek, sistem kararsızlıklarına, uygulama bozulmalarına veya veri kaybına yol açabilir. Bu yüzden önce neyin güvenle silinebileceğini, neye dokunulmaması gerektiğini netleştirmek gerekir.
Güvenle Silinebilecekler:
- İndirilenler klasöründeki büyük dosyalar (eski .zip, .dmg, medya dosyaları)
- Masaüstünde biriken geçici belgeler ve ekran görüntüleri
- Kullanmadığınız uygulamalar (Uygulama Kaldırıcı ile tamamen silinmeli)
- Mail ekleri ve önbellek dosyaları
- Tarayıcı önbellekleri ve geçmiş verileri
- GarageBand veya iMovie içerik kitaplıkları (kullanmıyorsanız)
- “Dosyalar” klasöründeki eski büyük projeler, video dışa aktarımları
Asla Manuel Silinmemesi Gerekenler:
- /System klasörü ve içeriği
- /Library altında yer alan sistem bileşenleri
- ~/Library/Preferences/ içindeki sistem ayar dosyaları
- macOS güncelleme dosyaları (bazıları görünmezdir)
- Spotlight, LaunchServices ve Finder önbelleklerini silerken dikkatli olunmalı
- Time Machine snapshot’ları Terminal dışında silinmemeli
Bir dosyanın ne işe yaradığını bilmiyorsanız, silmeyin. macOS’te yanlış bir hamle, sistemi format atılacak noktaya getirebilir.
Disk Alanı Nasıl Boşaltılır? Adım Adım Temizlik
Başlatma diskinizde yer açmak için rastgele dosyalar silmek yerine sistemli bir temizlik yapmak, hem daha güvenli hem de kalıcı bir çözümdür. İşte macOS’in sunduğu yerleşik araçları ve manuel yöntemleri kullanarak diskinizi adım adım nasıl rahatlatacağınızı anlatıyoruz.
1. Depolama Alanını Görüntüleyin:
- Menü çubuğundaki simgesine tıklayın
- “Bu Mac Hakkında” → “Depolama” sekmesine geçin
- Buradan hangi kategorilerin (Uygulamalar, Belgeler, Sistem Verileri, vs.) ne kadar alan kapladığını görebilirsiniz
2. Sistem Ayarları > Genel > Depolama Yolunu Takip Edin:
- Bu ekran, size silinmesi güvenli olan önerileri sunar:
- Kullanılmayan uygulamaları silin
- iCloud’a yedeklenmiş dosyaları yerelden kaldırın
- Büyük dosyaları gözden geçirin (örn: videolar, ekran kayıtları)
- Çöp Kutusu otomatik boşaltma seçeneğini etkinleştirin
3. Gereksiz Uygulamaları Kaldırın:
- Sürükleyip uygulamayı “Çöp Kutusu”na atmak yeterli değildir
- Tam temizlik için AppCleaner gibi araçlar kullanılabilir
4. Ekran Görüntülerini ve Kayıtlarını Temizleyin:
- ~/Masaüstü, ~/Belgeler, ~/İndirilenler klasörlerinde sık kontrol edilmeyen ağır dosyalar olabilir
- Özellikle .mov ve .png dosyaları ciddi alan kaplar
5. Mail ve Tarayıcı Önbelleklerini Temizleyin:
- Mail uygulamasında ekler yerel olarak tutulur
- Safari/Chrome/Firefox → Geçmiş > Geçmişi ve Site Verilerini Temizle adımlarıyla önbellekler silinebilir
Her temizlik işleminden önce sistemsel değişiklik yapmadan klasörleri yedeklemek veya en azından silmeden önce son bir kez gözden geçirmek, sonradan pişmanlığı önler.
Sonuç
“Başlatma diski dolu” hatası çoğu kullanıcı için bir uyarı gibi görünse de aslında bu, sistemin size attığı bir sinyaldir:
“Beni daha fazla sıkıştırma.”
macOS’in sağlıklı çalışabilmesi için her zaman boş alana ihtiyacı vardır. Bu yalnızca yeni dosyalar kaydetmek için değil, sistemin kendi içinde işlemleri yürütebilmesi, geçici verilerle çalışabilmesi ve güncellemeleri güvenle yükleyebilmesi içindir.
Eğer bu uyarıyı sık alıyorsanız, yapmanız gereken ilk şey rastgele dosya silmek değil, dijital alanınızı bilinçli şekilde düzenlemektir. Hangi dosyaların gereksiz olduğunu, hangilerinin görünmeden alan tükettiğini bilmek ve sistem klasörlerine dokunmadan temizleme yapmak uzun vadede hem verilerinizi hem Mac’inizi korur.
SSS – Sıklıkla Sorulan Sorular
Mac çalışma diski nasıl boşaltılır?
“Bu Mac Hakkında > Depolama” yolunu izleyerek hangi dosyaların ne kadar yer kapladığını görebilir, kullanılmayan uygulamaları silebilir, büyük dosyaları harici diske taşıyabilir veya sistem önbelleğini temizleyerek alan açabilirsiniz.
MacBook’ta başlangıç diskini nasıl seçebilirim?
Sistem Ayarları > Genel > Başlangıç Diski yolunu izleyerek, birden fazla disk varsa hangi diskten başlatılacağını seçebilirsiniz. Yeniden başlatma sonrası cihaz bu tercihi esas alır.
Mac depolama alanı nasıl boşaltılır?
Depolamayı optimize et seçeneğini aktif edin, kullanılmayan uygulamaları AppCleaner gibi araçlarla tamamen kaldırın, büyük medya dosyalarını harici diske aktarın ve İndirilenler klasörünü sık sık temizleyin.
macOS sistem verileri nasıl temizlenir?
Sistem verisi genellikle görünmeyen önbellekler, log dosyaları ve snapshot’lardan oluşur. Disk İzlencesi ile diski onarın, Terminal ile Time Machine snapshot’larını silin ve sistemin “Saklama Alanını Yönet” ekranını kullanarak alan açın.
Ayrıca inceleyin: MacBook Ne Zaman Formatlanmalı? Belirtiler ve Karar Rehberi
